مقدمه: روند تحولی تغییرات مغز در دوره نوجوانی، افراد را نسبت به تصمیم گیری های نادرست از جمله خودجرحی آسیب پذیر می کند. شناسایی متغیرهای پیش بین خودجرحی در نوجوانان با اختلال شخصیت مرزی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل علی خودجرحی در نوجوانان دختر با رگه های شخصیت مرزی بر اساس شرم، گناه و حساسیت به طرد با نقش میانجی گر کارکرد خانواده، انجام شد.
روش کار: روش پژوهش حاضر همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی نوجوانان دختر ۱۴ تا ۱۸ استان همدان در سال 1400-1401 بود که از بین جامعه آماری ذکر شده، با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 350 نفر انتخاب شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: مقیاس شخصیت مرزی (Schizotypal Trait questionnaire-B form)، پرسشنامه آسیب به خود (Self-Harm Inventory)، مقیاس آمادگی شرم و گناه (Guilt and Shame Proneness Scale)، پرسشنامه حساسیت به طرد (Rejection Sensitivity Questionnaire (RSQ) و پرسشنامه کارکرد خانواده (Family Assessment Device). برای تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون، مدل یابی معادلات ساختاری و از نرم افزارهای SPSS26 و AMOS24 استفاده شد.
یافتهها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که ضریب مسیر احساس شرم، گناه و حساسیت به طرد بر رفتار خودجرحی در نوجوانان دختر با رگه های شخصیت مرزی اثر مثبت و مستقیم دارد (001/0>P). ضریب مسیر کارکرد خانواده بر رفتار خودجرحی در نوجوانان اثر منفی و مستقیم داشت (001/0>P). همچنین احساس گناه از طریق کارکرد خانواده بر رفتار خودجرحی اثر غیرمستقیم دارد (001/0>P)؛ اما نقش میانجیگرانه کارکرد خانواده در رابطه احساس شرم و حساسیت به طرد با رفتار خودجرحی نوجوانان تأیید نشد (001/0>P).
نتیجهگیری: به نظر می رسد احساس شرم و حساسیت به طرد در نوجوانان در کنار عملکرد نامناسب در خانواده موجب تشدید بروز رفتارهای خود جرحی در نوجوانان می شود. لذا توجه به عوامل محافظت کننده از جمله عملکرد مناسب خانواده، عدم طرد در خانواده و کاهش حساسیت نوجوان به شرم و گناه میتواند در کاهش و کنترل رفتارهای خودجرحی نوجوانان موثر باشد.
Begdali Mejard S, Hadi Hashemi Rozini H, namvar H. Compilation of the causal model of self-injury among Adolescent Girls with Borderline Personality Traits Based on Shame, Guilt and Sensitivity to Rejection with the Mediating Role of Family Functioning.. IJPN 2025; 12 (6) :81-94 URL: http://ijpn.ir/article-1-2488-fa.html
بیگدلی مجرد سمیه، هاشمی رزینی هادی، نامور هومن. تدوین مدل علی خودجرحی نوجوانان دختر با رگههای شخصیت مرزی براساس شرم، گناه و حساسیت به طرد با نقش میانجیگر کارکرد خانواده. روان پرستاری. ۱۴۰۳; ۱۲ (۶) :۸۱-۹۴